Kahve Ağacı: Nerelerde yetişir? Gerekli iklim şartları?

Kahve ağacı

Taze kavrulmuş kahvenin kokusunu ya da cezvede taze hazırlanmış bir kahve kokusunu sevmeyenimiz var mıdır. Kahveyi sevmeyenler bile, kahvenin o eşsiz kokusuna bayılırlar. Kahve özelikle son yıllarda hayatımıza giren kafelerle, günlük hayatın vazgeçilmezlerinden olmuştur.

Kahve çekirdeklerinin yetiştiği bitki hakkında bilginiz var mı? Ya da, şu ana kadar hiç kahve ağacını gördünüz mü? Eğer kahvenin yaygın yetiştirildiği Brezilya, Vietnam, Kolombiya, Yemen, ya da Etiyopya gibi ülkelere gitmemişseniz, muhtemelen hiç kahve ağacı görmemişsinizdir.

Latince adı Coffea arabica olan kahve; rubiacceae familyasına bağlı olan bir bitkinin ve bunun tanelerinin adıdır. Kiraza benzediğinden dolayı, kahve çekirdeklerine kahve kirazı denir. Kahve kirazının çekirdek kısmı kavrulup toz haline getirilerek ve sıcak su ile karıştırılarak elde edilen içecek de kahve adıyla bilinir.

Kahve ağacı Etiyopya kökenli bir bitkidir. İlk olarak, Etiyopya’yı Afrika’dan ayıran sıradağların tepelerinde keşfedilmiştir. Bu dağlar 1500-2500 yüksekliğinde olup, volkanik yapısından dolayı son derece verimli toprak yapısına sahiptir.

Kahve ağacı bu dağların tepelerinde yabani olarak yetişmekteydi. Kahvenin içecek olarak keşfedilmesinden sonra, ticari olarak da yetiştirilmeye başlandı. İlk olarak, Etiyopyanın o yıllarda kontrolünde olduğu Yemen’de kahve bahçeleri oluşturuldu.

Kahve ağacı için en ugun iklim şartları

Uzun yıllar, kahve ağacı Etiyopya ve Yemen dışarısına çıkartılmadı. Yurtdışına satılan kahvenin kavrularak satılması zorunlu kılındığı için, kahve çekirdeklerinin yeşertilmesi mümkün değildi. Kahvenin tüm dünyada popüler hale gelmesiyle, kahve çekirdekleri ve fidanları çeşitli yollarla dışarı çıkartılarak, farklı yerlerde de yetiştirilmesine başlandı.

Kahve bol yağış alan ve ortalama sıcaklığın 18-24 °C arasında olduğu, don olayının görülmediği her iklim kuşağında yetişir. Aşırı sıcak ve soğuk olmayan, tropikal iklimin hakim olduğu ekvatora yakın bölgeler kahve yetiştirilmesi çok uygundur.

Kahve ağacı özellikle yüksek yerleri sever. Dağların yüksek yerlerinde en kaliteli kahve çekirdekleri yetişir. Ancak, dağlık alanlarda kahve çekirdeklerini toplamak çok zordur. Makinalar eğimi yüksek yerlere çıkamadıkları için, bu tür yerlerde insan gücü gerekir. Bu da maliyeti ciddi şekilde artırır.

Bu nedenle, Brezilya ve Vietnam gibi kahve üretim işine çok sonradan ama ciddi şekilde giren ülkeler, kahve ağaçlarını düz alanlara diktiler. Bunun için özel kahve çiftlikleri kuruldu. Ancak, bu tür yerlerde elde edilen kahve çekirdekleri diğerlerine göre çok daha düşük kalitetedir.

Kahve çekirdeklerinin tadı, kokusu, yağ ve asit oranları, kahvenin yetiştiği yere göre büyük değişiklik gösterir.

Kahve ağaçları çok hassastır!

Kahve ağacının belirli düzeyde güneş alması gerektiği gibi, belirli düzeyde de gölgede kalması gerekiyor. Ancak düz alanlarda, ağaçlar sürekli güneş altında kalırlar. Aşırı güneş ışığına maruz kalmak, kahve çekirdeklerinin kalitesini düşürür.

Kahve ağaçları oldukça hassastır. Yan yana olan aynı cins iki kahve ağacından elde edilen kahvenin kalitesi bile farklı olabilmektedir. Birisinin diğerine göre daha fazla su alması ya da daha fazla güneşte kalması bile, kahvenin kalitesini etkiler.

Bu nedenle, kahve çekirdeklerinin tadı, kokusu, yağ ve asit oranları, kahvenin yetiştiği yere göre büyük değişiklik gösterir. Hatta, aynı tarlaya ait farklı yıl mahsullerinin lezzeti ve diğer içerikleri değişiklik gösterir.

Kahve ağacının çiçekleri portakal çiçeğine benzer, beyaz renkli olup ve yasemin gibi hoş kokuludur.